Çocuklara oyuncak seçerken en iyisi en beğeneceği veya en dayanıklısınız ararız. Fakat bunlardan en önemlisini unutuyoruz; en güvenli olanı. Çocuklarımızın oyuncaklarıyla oynarken güvende olmalarını bilmek en önemli husus.
Hangi malzemeden yapılmış?, Hangi boya kullanılmış? Nasıl bir işçilikle yapılmış? gibi sorular sormak gerekli. Malzemelerin farklı bir renge getirilmesi, estetik görüntüler elde edilmesi ve bazen de malzemenin herhangi bir etkiye karşı mukavemetinin arttırılması için boya ve vernikler kullanılmaktadır.
Çocuklara Oyuncak Alırken Dikkat!
Renk verici bir madde olan boya, doğadaki bitkilerden ve öteki organik yapılardan elde edilir. Boya, dekoratif ve koruyucu amaçlarla çeşitli yüzeylere, çeşitli şekillerde uygulanan ve uygulandığı yüzeyde ince bir film tabakası bırakan kimyasal maddedir. Bazı organik bileşiklerin renklilik özellikleri çok fazla olsa da, renkli olan her bileşik boyarmadde değildir. Bir bileşiğin boyarmadde olabilmesi için, yapısında, renk veren, rengi koyulaştıran ve bağlayıcı özellik taşıyan bazı gruplar bulunmalıdır.
Oyuncaklardaki Boyada Hangi Kimyasal Maddeler Vardır?
Boyada bulunan kimyasal maddeler başlıca dört ana grupta toplanır: Bağlayıcı, pigment ve dolgu maddeleri, çözücü, ve katkı maddeler. Bu kimyasalların da insan sağlığına zararsız olması gerekmektedir. Solventli sistemde, sıvı halde kullanıldıktan sonra boya ve verniklerin yüzey üzerinde kurumaları esnasında, yapılarında bulunan solventler (eritici,inceltici sıvılar) serbest halde atmosfere geçerek çevre ve insan sağlığı için potansiyel bir tehlike oluşturmaktadır. Uygulamada gelişmiş ülkelerdeki gibi su ile inceltilebilen boya ve vernik sistemleri kullanılmalıdır. Oyuncak yapımında kullanılan malzemeler kurşun ve kadmiyum içerebilmektedir. Bu iki madde insan sağlığına zararlı olup çocukların sağlığını korumak amacıyla tüm dünyada ve ülkemizde oyuncakların standartlara uygun olup olmadığı mutlaka tespit edilmelidir.
Oyuncaklarda Kullanılan Boyaların Türleri, Zararları
Boyalar, sıvıda çözünme özelliğine, desen örtücülüklerine, yüzeydeki görüntülerine, pigmentlerine, çözücü sıvılarına göre sınıflandırılır. Çözücü sıvılarına göre ise boyaların hazırlanmasında kullanılan sıvılar; su, alkol, yağ, solvent (nitrolu sıvılar) ve mumdur. Su, alkol ve nitrolu sıvılardan daha yavaş buharlaştığı için boya çözeltisinin nüfus kabiliyetinin artmasına neden olur. Bu yüzden su bazlı boyalar daha kalıcı renk verirler. Yanıcı özellikte değillerdir ve solventler gibi rahatsız edici kokuları yoktur. İnsan sağlığını olumsuz yönde etkileyici özellikleri olmadığı için iyi havalandırılmayan yerlerde rahatça kullanılabilirler. Su bazlı üst yüzey işlem sıvılarındaki katı madde miktarının yüksek olması nedeniyle, bu tür maddeler solvent bazlı üst yüzey işlem maddeleri kadar kolay çözünmezler. Su bazlılarda buharlaşma yavaştır ve daha az zararlı uçucu madde emisyonu ortaya çıkar.
Oyuncakların Boyası ve Kaplamasına Dikkat!
Su bazlı ahşap boyaları ultra mat veya ultra parlak, şeffaf veya renkli olarak uygulanabilmektedir. Yonga Levha, MDF gibi malzemelerin üzerine kaplama yapılmaksızın ahşap desenleri verilebilir. Su buharı geçirgenlikleri mükemmel olduğu için ahşap malzemelerde deformasyona sebep olmazlar. Söz konusu avantajları nedeniyle, ahşap oyuncakların renklendirilmesinde su bazlı boyaların kullanılması uygun olacaktır.